21 Νοεμβρίου 2015

“Ο τρώσας και ιάσεται”

• “Ο τρώσας και ιάσεται”. (= Αυτός που άνοιξε την πληγή, αυτός και θα τη θεραπεύσει).

Έτσι απάντησε το μαντείο στο βασιλιά Τήλεφο, ο οποίος ως σύμμαχος των Τρώων μονομάχησε με τον Αχιλλέα, από τον οποίο και πληγώθηκε. Ο Αχιλλέας θεράπευσε την πληγή του Τήλεφου με τη σκουριά του ακοντίου του.

Η φράση λέγεται σε περιπτώσεις, κατά τις οποίες περιμένομε ότι κάποιος θα αποκαταστήσει τη ζημιά που προκάλεσε. Θα διορθώσει το λάθος που έκαμε.

12 Οκτωβρίου 2015

Δευτέρα, 12 Οκτωβρίου 2015

Πάπυρος Δερβενίου: Tο αρχαιότερο σωζόμενο αναγνώσιμο «βιβλίο» της Ευρώπης στον κατάλογο της Unesco

Η πρώτη ελληνική εγγραφή στο Διεθνή Κατάλογο του Προγράμματος της Unesco «Μνήμη του Κόσμου» (Memory of the World) είναι πλέον γεγονός, καθώς η Διεθνής Συμβουλευτική Επιτροπή του Προγράμματος, που συνεδρίασε στο Αμπού Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων από τις 4 έως τις 6 Οκτωβρίου, αποφάσισε την εγγραφή του Πάπυρου του Δερβενίου στον Διεθνή Κατάλογο του Προγράμματος της Unesco «Μνήμη του Κόσμου».

1 Οκτωβρίου 2015

Το απολυτίκιο της ημέρας.


Σώσον, Κύριε, τον λαόν Σου και ευλόγησον την 

κληρονομίαν Σου, νίκας τοις βασιλεύσι κατά βαρβάρων

 δωρούμενος και το σον φυλάττων, δια του Σταυρού 

Σου, πολίτευμα.

22 Σεπτεμβρίου 2015

γαρύφαλλο ή γαρίφαλο

Η λέξη είναι αντιδάνειο ( την πήραμε από τους Βενετούς που την είχαν πάρει από τα ελληνικά) και είναι σωστό να γράφεται όπως η αρχική ελληνική λέξη ( όπως όλα τα αντιδάνεια). 
Ήτοι με -υ- και -λλ-: αρχ. καρυό-φυλλον > λατ.garofulum > βεν. garofolo > γαλλ. girofle > γαρύφαλλο.

13 Σεπτεμβρίου 2015

Των οικιών υμών εμπιπραμένων, υμείς άδετε.

"όταν τα σπίτια σας καίγονται εσείς τραγουδάτε"

Η έκφραση προέρχεται από έναν μύθο του Αισώπου για τα σαλιγκάρια. Σύμφωνα με τον Αίσωπο, ένα χωριατόπουλο εξέλαβε ως τραγούδι τον ήχο που έβγαζαν κάποια σαλιγκάρια που ψήνονταν στα κάρβουνα, και με αγανάκτηση είπε τα ακόλουθα: «Ω κάκιστα ζώα, των οικιών υμών εμπιπραμένων, αυτοί άδετε». Με άλλα λόγια, είπε στα σαλιγκάρια πως ενώ τα σπίτια τους καίγονταν, αυτά τραγουδούσαν.
Η ρήση αυτή, με τη σύγχρονη μορφή της «Των οικιών υμών εμπιπραμένων υμείς άδετε» - όταν τα σπίτια σας καίγονται εσείς τραγουδάτε - , χρησιμοποιείται ειρωνικά για εκείνους που εφησυχάζουν ή ασχολούνται με ασήμαντα θέματα, ενώ έχουν πολύ σοβαρά ζητήματα να αντιμετωπίσουν, ή και ακόμα όταν οι δομές που εξασφαλίζουν την ύπαρξή τους κινδυνεύουν.

10 Σεπτεμβρίου 2015

Λόγιες Φράσεις της Νέας Ελληνικής



Α


αβρόχοις ποσί: με στεγνά πόδια, μεταφ. χωρίς υλική ή ηθική ζημιά.


αγαθόν το εξομολογεισθαι: είναι καλό να εξομολογείται κανείς.


αγρόν ηγόρασε: αδιαφόρησε τελείως.


αγομαι και φέρομαι: είμαι έρμαιο στα χέρια κάποιου (παρασύρομαι).


αδυτον αδύτων: απόκρυφο, μυστικό και απρόσιτο μέρος.


αιδως Αργείοι: δεν ντρέπεστε επιτέλους;


αιέν αριστεύειν: πάντοτε ν’αριστεύετε.


αι γενεαί πάσαι: όλοι οι άνθρωποι.


αιχμή δόρατος: το ισχυρότερο σημείο.


άκρατος οινος: ανόθευτο κρασί.


ακρον αωτον: αποκορύφωμα, ακρότατο σημείο.


άλλαι μεν βουλαί των ανθρώπων, άλλα δε Θεός κελεύει: άλλα τα σχέδια των ανθρώπων και άλλες οι θελήσεις του Θεού.


αλήστου μνήμης: αείμνηστος, αλησμόνητος.


άμοιρος ευθυνών: αμέτοχος ευθυνών.


αμ’έπος αμ’έργον: μόλις το είπε και το έκανε.


ανέκαθεν: από παλιά, εξαρχής, πάντοτε.


ανευ αποχρώντος λόγου: χωρίς σοβαρό λόγο.


ανάγκα και Θεοί πείθονται: μπροστά στην ανάγκη υποκύπτουν και οι Θεοί.

Μωραίνει Κύριος όν βούλεται απολέσαι



Η φράση σημαίνει σε ελεύθερη απόδοση:

"Όποιον ο Θεός θέλει να τον καταστρέψει, τον κάνει χαζό" (για να καταστραφεί από την χαζομάρα του).

Οι δυο τρόποι με τους οποίους χρησιμοποιείται:

α) Βάλθηκε ο Θεός να καταστρέψει κάποιον και του "δίνει" χαζομάρα.

β) Η χαζή συμπεριφορά κάποιου αποδίδεται στον Θεό, που επέλεξε αυτόν τον τρόπο για να να τον καταστρέψει.

6 Σεπτεμβρίου 2015

Τον κακό σου τον φλάρο!

"τον κακό σου τον καιρό και το μαύρο σου το φλάρο"



Οι φλάροι της Σίφνου, τα ιδιόμορφα και πρωτότυπα αυτά κεραμικά, αποτελούν ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα σχήματα της περίφημης σιφνέικης αγγειοπλαστικής.

Ουσιαστικά πρόκειται για τις καμινάδες των σιφνέικων σπιτιών, μολονότι στις μέρες μας έχουν απολέσει τη χρηστική τους αξία και «καμαρώνουν» ως αισθητικά αντικείμενα, που αναλόγως το μέγεθος τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν από βάση για ρεσώ έως φωτιστικά στολίζοντας βεράντες, κήπους και εισόδους σπιτιών.

Οι φλάροι αρχικά ήταν μεγάλα κιούπια, στα οποία άνοιγαν τρύπες προκειμένου να βγαίνει ο καπνός και τα τοποθετούσαν ανάποδα. Όταν ο φλάρος δεν τραβούσε καλά, κυρίως λόγω των ισχυρών ανέμων, μαύριζε και από κει βγήκε και η έκφραση “τον κακό σου τον καιρό και το μαύρο σου το φλάρο».
Οι φλάροι, σύμφωνα με τη λαογραφία, οφείλουν το όνομα τους στους καθολικούς καλόγερους που κατέκλυσαν τις Κυκλάδες από την περίοδο της Φραγκοκρατίας και μετά. Οι καλόγεροι αυτοί, κυρίως Ιησουίτες, ονομάζονταν  frarer (αδελφός) ήταν ψηλοί και καλυμμένοι με το ράσο από το κεφάλι μέχρι τα  πόδια. Το frare εξαιτίας της παραφθοράς μετατράπηκε σε φλάρος. Η ομοιότητα τους με τις καμινάδες “χάρισαν” στα πρωτότυπα αυτά κεραμικά, που σιγά-σιγά εξελίχθηκαν σε μικρά έργα τέχνης το νέο τους όνομα.
Εξάλλου ο φλάρος χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα από τις μαμάδες στη Σίφνο ως “μπαμπούλας”. “Μη βγείτε έξω, γιατί σας καραδοκά ο φλάρος”.

24 Αυγούστου 2015

"Και οι τοίχοι έχουν αφτιά" - Αλλά γιατί το λέμε;

Από τα αρχαιότατα χρόνια και ως το Μεσαίωνα... η άμυνα μιας χώρας εναντίον των επιδρομέων, ήταν, κυρίως, τα τείχη που την κύκλωναν.

Τα τείχη αυτά χτιζόντουσαν, συνήθως, με τη βοήθεια των σκλάβων και των αιχμαλώτων που συλλαμβάνονταν στις μάχες. Οι μηχανικοί, όμως, ανήκαν απαραίτητα στο στενό περιβάλλον του άρχοντα ή του βασιλιά, που κυβερνούσε τη χώρα.  
Τέτοιοι πασίγνωστοι μηχανικοί, ήταν ο Αθηναίος Αριστόβουλος -ένας από αυτούς που έχτισαν τα μεγάλα τείχη του Πειραιά- ο Λαύσακος, που ήταν στενός φίλος του Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου και ο Ναρσής, που υπηρετούσε κοντά στο Λέοντα το Σγουρό.  
Όταν ο τελευταίος, κυνηγημένος από τους Φράγκους κλείστηκε στον Ακροκόρινθο, ο Ναρσής του πρότεινε ένα σχέδιο φρουρίου, που έγινε αμέσως δεκτό. Το χτίσιμο του κράτησε ολόκληρο χρόνο κι όταν τέλειωσε, αποδείχτηκε πράγματι πως ήταν απόρθητο. Στα τείχη του φρουρίου ο Ναρσής έκανε και μια καινοτομία εκπληκτική για την εποχή του.  
Σε ορισμένα σημεία, τοποθέτησε μερικούς μυστικούς σωλήνες από κεραμόχωμα, που έφταναν, χωρίς να φαίνονται, ως κάτω στα υπόγεια, τα οποία χρησίμευαν για φυλακές. Όταν κανείς, λοιπόν, βρισκόταν πάνω στις επάλξεις του πύργου, από κει ψηλά μπορούσε ν’ ακούσει από μέσα από τους σωλήνες, ό,τι λεγόταν από τους αιχμαλώτους, που ήταν κλεισμένοι εκεί.  
Ήταν, να πούμε, ένα είδος «μικρόφωνου» της εποχής του. Τότε όμως τα έλεγαν «ωτία». Τη φράση αυτή τη βρίσκουμε ακόμα στην όπερα του Μπετόβεν «Φιντέλιο». Εκεί υπάρχει το τραγούδι των φυλακισμένων που τελειώνει με τη φράση: «Έχουν και οι τοίχοι αφτιά». Και ο λόγος - η φράση αυτή έμεινε παροιμιώδης από το εξής περιστατικό:  
Σ’ ένα από τα μουσικά απογευματινά που έδινε η βασίλισσα Αμαλία, σύζυγος του Όθωνα, έπαιξε πιάνο και τραγούδησε η ανιψιά του Κωλέττη, που είχε σπουδάσει στην Ευρώπη. Τελειώνοντας, λοιπόν, το τραγούδι με τη φράση «έχουνε και οι τοίχοι αφτιά», οι αντιοθωνικοί βρήκαν την ευκαιρία να διαδώσουν τη φράση αυτή σαν σύνθημα, λέγοντας, συγχρόνως, να φυλάγονται από τους κατασκόπους των Βαυαρών. - See more at: http://www.ingossip.gr/paraxena/140398-sss-kai-oi-toichoi-echoyn-aphtia-alla-giati-to-leme?ref=yfp#sthash.WOamxjL7.dpuf

29 Απριλίου 2015

Η φράση το «ξύπνημα ή χτύπημα του Εγκέλαδου» χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει τον σεισμό.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, 
ο Εγκέλαδος ήταν γιος του Τάρταρου και της Γης. Ήταν ένα πλάσμα τεραστίων διαστάσεων με υπερβολική δύναμη και πήρε μέρος στη Γιαγαντομαχία, τη μάχη δηλαδή του Δία και των Θεών ενάντια στους Γίγαντες. Οι Γίγαντες έπαθαν πανωλεθρία από τους Θεούς, που άρχισαν να τους σκοτώνουν έναν – έναν, με διάφορους τρόπους. Σύμφωνα με τις καταγραφές και ο Εγκέλαδος τραυματίστηκε θανάσιμα κατά τη διάρκεια της μάχης. Οι εκδοχές για τον θάνατό του είναι τρεις Σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη, τον σκότωσε η θεά Αθηνά η οποία τον καταπλάκωσε με τη Σικελία ή το βουνό Αίτνα. Ακόμα και σε αυτή την εκδοχή υπάρχουν παραλλαγές, με τον Παυσανία να αναφέρει ότι η θεά τον σκότωσε ρίχνοντας πάνω του το τεράστιο άρμα της με τους 4 ίππους. Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, ο Εγκέλαδος βρήκε το θάνατο από τον Δία, ο οποίος χρησιμοποίησε τον συνηθισμένο του τρόπο για να τον σκοτώσει. Του έριξε κεραυνούς. Η τρίτη εκδοχή υποστηρίζει πως τον σκότωσε ο Σειλινός, που ήταν ένας από τους ακόλουθους του θεού Διόνυσου. Ο μύθος θέλει τον Εγκέλαδο να κινείται εξαγριωμένος και να αναστενάζει μέσα στον τάφο του, προκαλώντας σεισμούς και ενεργοποιώντας ηφαίστεια. Έτσι, ταυτίστηκε η φράση «ξύπνησε ο Εγκέλαδος» με τους σεισμούς και χρησιμοποιείται ως σήμερα.

Τι σημαίνει η φράση«αἰδώς Ἀργεῖοι» ; Ποιος την είπε και γιατί;

Η φράση «αἰδώς Ἀργεῖοι» είναι αρχαία ελληνική την βρίσκουμε στην Ιλιάδα του Ομήρου.
Σε απλά ελληνικά σημαίνει «ντροπή Αργείοι» και την είπε ο Αίαντας επιπλήττοντας τους Αργείους οι οποίοι φοβισμένοι είχαν καταπτοηθεί και ανέχονταν τους Τρώες να απειλούν με κάψιμο τα πλοία τους
Οι στίχοι στην Ιλιάδα του Ομήρου αναφέρουν:
«Αἴας δ' ἑτέρωθεν ἐκέκλετο οἷς ἑτάροισιν.
αἰδώς Ἀργεῖοι νῦν ἄρκιον ἤ ἀπολέσθαι»
Δηλαδή: 
«Κι ο Αίαντας  απέναντι έλεγε στους δικούς του:
Ντροπή Αργείοι! Το μόνο βέβαιο που τώρα μας περιμένει είναι να χαθούμε»

7 Απριλίου 2015

Μικρές σκέψεις.

Α΄) Καταλαβαίνεις περισσότερα απ’ τη ζωή σου όταν την «βλέπεις» κοιτάζοντας πίσω;
Όταν την «βλέπεις» χάνεις την «αντικειμενικότητα» της στιγμής, το συναίσθημα. Άρα, ουσιαστικά, χάνεις έναν βασικό παράγοντα για μια όχι ορθολογική αλλά σωστή κρίση.

Β΄) Κάθε λέξη μου είναι και μια υπόσχεση:

                                 υπόσχεση στον τρόπο σκέψης μου
                                 υπόσχεση στο τρόπο που θέλω να ζω
                                 υπόσχεση σ’ αυτό που πιστεύω
                                 υπόσχεση σ’ αυτό που αγαπώ



Γ΄) Η γλώσσα είναι η μοναδική ζωντανή κληρονομιά ενός λαού.

Δ΄) Η σκέψη του ρεαλισμού δεν είναι μία σκέψη που αποβάλει το συναίσθημα. Απλώς το λαμβάνει ως έναν παράγοντα, μία συνιστώσα του θέματος, το τοποθετεί στη θέση που του αξίζει.

Ε΄) Ο ρεαλιστής "σκέφτεται" και με το συναίσθημα, όχι όμως ορμώμενος απ’αυτό.


ΣΤ΄) Η ζωή, τελικά, δεν είναι κάτι που το κρατάς γερά στη γροθιά σου, όταν τα έχεις όλα στα χέρια σου. Αλλά είναι σαν το νερό που κουβαλάς στη χούφτα σου, ανά πάσα στιγμή μπορεί να σου χυθεί.

Ζ΄) Μην προσπαθείς να είσαι καλός, αλλά σωστός.

16 Φεβρουαρίου 2015

Αρχιδάμειος πόλεμος.

Ο όρος Αρχιδάμειος πόλεμος δεν αφορούσε κάποιο συγκεκριμένο πόλεμο, αλλά ήταν αρχαία ελληνική έκφραση με την οποία δηλώνονταν κάθε πόλεμος αντίθετος προς την επιθυμία εκείνου που τον αναλάμβανε.
Η έκφραση αυτή προήλθε από τις επιδρομές του ειρηνόφιλου Βασιλέα της Σπάρτης Αρχίδαμου Β΄ στην Αττική. Εξ αυτού ονομάσθηκε από τους ιστορικούς «Αρχιδάμειος πόλεμος» και ολόκληρη η πρώτη περίοδος του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-421 π.Χ.).

Δημοφιλείς αναρτήσεις