22 Σεπτεμβρίου 2015

γαρύφαλλο ή γαρίφαλο

Η λέξη είναι αντιδάνειο ( την πήραμε από τους Βενετούς που την είχαν πάρει από τα ελληνικά) και είναι σωστό να γράφεται όπως η αρχική ελληνική λέξη ( όπως όλα τα αντιδάνεια). 
Ήτοι με -υ- και -λλ-: αρχ. καρυό-φυλλον > λατ.garofulum > βεν. garofolo > γαλλ. girofle > γαρύφαλλο.

13 Σεπτεμβρίου 2015

Των οικιών υμών εμπιπραμένων, υμείς άδετε.

"όταν τα σπίτια σας καίγονται εσείς τραγουδάτε"

Η έκφραση προέρχεται από έναν μύθο του Αισώπου για τα σαλιγκάρια. Σύμφωνα με τον Αίσωπο, ένα χωριατόπουλο εξέλαβε ως τραγούδι τον ήχο που έβγαζαν κάποια σαλιγκάρια που ψήνονταν στα κάρβουνα, και με αγανάκτηση είπε τα ακόλουθα: «Ω κάκιστα ζώα, των οικιών υμών εμπιπραμένων, αυτοί άδετε». Με άλλα λόγια, είπε στα σαλιγκάρια πως ενώ τα σπίτια τους καίγονταν, αυτά τραγουδούσαν.
Η ρήση αυτή, με τη σύγχρονη μορφή της «Των οικιών υμών εμπιπραμένων υμείς άδετε» - όταν τα σπίτια σας καίγονται εσείς τραγουδάτε - , χρησιμοποιείται ειρωνικά για εκείνους που εφησυχάζουν ή ασχολούνται με ασήμαντα θέματα, ενώ έχουν πολύ σοβαρά ζητήματα να αντιμετωπίσουν, ή και ακόμα όταν οι δομές που εξασφαλίζουν την ύπαρξή τους κινδυνεύουν.

10 Σεπτεμβρίου 2015

Λόγιες Φράσεις της Νέας Ελληνικής



Α


αβρόχοις ποσί: με στεγνά πόδια, μεταφ. χωρίς υλική ή ηθική ζημιά.


αγαθόν το εξομολογεισθαι: είναι καλό να εξομολογείται κανείς.


αγρόν ηγόρασε: αδιαφόρησε τελείως.


αγομαι και φέρομαι: είμαι έρμαιο στα χέρια κάποιου (παρασύρομαι).


αδυτον αδύτων: απόκρυφο, μυστικό και απρόσιτο μέρος.


αιδως Αργείοι: δεν ντρέπεστε επιτέλους;


αιέν αριστεύειν: πάντοτε ν’αριστεύετε.


αι γενεαί πάσαι: όλοι οι άνθρωποι.


αιχμή δόρατος: το ισχυρότερο σημείο.


άκρατος οινος: ανόθευτο κρασί.


ακρον αωτον: αποκορύφωμα, ακρότατο σημείο.


άλλαι μεν βουλαί των ανθρώπων, άλλα δε Θεός κελεύει: άλλα τα σχέδια των ανθρώπων και άλλες οι θελήσεις του Θεού.


αλήστου μνήμης: αείμνηστος, αλησμόνητος.


άμοιρος ευθυνών: αμέτοχος ευθυνών.


αμ’έπος αμ’έργον: μόλις το είπε και το έκανε.


ανέκαθεν: από παλιά, εξαρχής, πάντοτε.


ανευ αποχρώντος λόγου: χωρίς σοβαρό λόγο.


ανάγκα και Θεοί πείθονται: μπροστά στην ανάγκη υποκύπτουν και οι Θεοί.

Μωραίνει Κύριος όν βούλεται απολέσαι



Η φράση σημαίνει σε ελεύθερη απόδοση:

"Όποιον ο Θεός θέλει να τον καταστρέψει, τον κάνει χαζό" (για να καταστραφεί από την χαζομάρα του).

Οι δυο τρόποι με τους οποίους χρησιμοποιείται:

α) Βάλθηκε ο Θεός να καταστρέψει κάποιον και του "δίνει" χαζομάρα.

β) Η χαζή συμπεριφορά κάποιου αποδίδεται στον Θεό, που επέλεξε αυτόν τον τρόπο για να να τον καταστρέψει.

6 Σεπτεμβρίου 2015

Τον κακό σου τον φλάρο!

"τον κακό σου τον καιρό και το μαύρο σου το φλάρο"



Οι φλάροι της Σίφνου, τα ιδιόμορφα και πρωτότυπα αυτά κεραμικά, αποτελούν ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα σχήματα της περίφημης σιφνέικης αγγειοπλαστικής.

Ουσιαστικά πρόκειται για τις καμινάδες των σιφνέικων σπιτιών, μολονότι στις μέρες μας έχουν απολέσει τη χρηστική τους αξία και «καμαρώνουν» ως αισθητικά αντικείμενα, που αναλόγως το μέγεθος τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν από βάση για ρεσώ έως φωτιστικά στολίζοντας βεράντες, κήπους και εισόδους σπιτιών.

Οι φλάροι αρχικά ήταν μεγάλα κιούπια, στα οποία άνοιγαν τρύπες προκειμένου να βγαίνει ο καπνός και τα τοποθετούσαν ανάποδα. Όταν ο φλάρος δεν τραβούσε καλά, κυρίως λόγω των ισχυρών ανέμων, μαύριζε και από κει βγήκε και η έκφραση “τον κακό σου τον καιρό και το μαύρο σου το φλάρο».
Οι φλάροι, σύμφωνα με τη λαογραφία, οφείλουν το όνομα τους στους καθολικούς καλόγερους που κατέκλυσαν τις Κυκλάδες από την περίοδο της Φραγκοκρατίας και μετά. Οι καλόγεροι αυτοί, κυρίως Ιησουίτες, ονομάζονταν  frarer (αδελφός) ήταν ψηλοί και καλυμμένοι με το ράσο από το κεφάλι μέχρι τα  πόδια. Το frare εξαιτίας της παραφθοράς μετατράπηκε σε φλάρος. Η ομοιότητα τους με τις καμινάδες “χάρισαν” στα πρωτότυπα αυτά κεραμικά, που σιγά-σιγά εξελίχθηκαν σε μικρά έργα τέχνης το νέο τους όνομα.
Εξάλλου ο φλάρος χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα από τις μαμάδες στη Σίφνο ως “μπαμπούλας”. “Μη βγείτε έξω, γιατί σας καραδοκά ο φλάρος”.

Δημοφιλείς αναρτήσεις