9 Νοεμβρίου 2024

 Η ελληνική γλώσσα έχει δεχτεί αρκετές επιρροές στο πέρασμα των χρόνων, εντούτοις, σήμερα χρησιμοποιούμε πλήθος αρχαίων ελληνικών εκφράσεων στον καθημερινό γραπτό και προφορικό μας λόγο. Το γεγονός που αποτελεί σημαντικό παράδειγμα ότι η αρχαία ελληνική γλώσσα έχει αδιάκοπη ιστορική συνέχεια, μεταδίδει ηθικές αξίες και βαθύτερα μηνύματα ανθρωπισμού.

Ελένη Δρακάκη, Φιλόλογος

 Για τον λόγο αυτόν, συγκεντρώσαμε ορισμένες εκφράσεις που χρησιμοποιούμε πολύ συχνά στην καθημερινότητά μας από τα αρχαία ελληνικά, μαζί με τη σημασία τους:

  • Άβιος βίος: ανυπόφορη, αφόρητη ζωή.
  • Αβρόχοις ποσί: με άβρεχτα πόδια, χωρίς κόπο.
  • Ανδρός χαρακτήρ εκ λόγου γνωρίζεται: ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου φαίνεται από τα λόγια του.
  • Ανήρ πονηρός δυστυχεί, καν ευτυχή: ο πονηρός άνθρωπος είναι δυστυχισμένος, έστω κι αν όλα του πάνε καλά.
  • Βαίνει κατ’ ευχήν: προχωράει ευνοϊκά.

29 Οκτωβρίου 2024

20 Ιουλίου 2024

 ΤΙ ΣΗΜΑΊΝΕΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΏΣΣΑ ;; Λίγοι από μας το γνωριζουν.

Α,Β,Γ,Δ,Ε,Ζ,Η,Θ,Ι,Κ,Λ,Μ,Ν,Ξ,Ο,Π,Ρ,Σ,Τ,Υ,Φ,Χ,Ψ,Ω
α,β,γ,δ,ε,ζ,η,θ,ι,κ,λ,μ,ν,ξ,ο,π,ρ,σ,τ,υ,φ,χ,ψ,ω.
Η Αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις από τις οποίες 41.615 λέξεις. είναι από την Ελληνική γλώσσα.. (βιβλίο Γκίνες)
''Η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σ' αυτήν δεν υπάρχουν όρια.''
(Μπιλ Γκέιτς, Microsoft)
Η Ελληνική και η Κινέζικη. είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και.....στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη.
''Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από τη μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική.''
(Francisco Adrados, γλωσσολόγος).

27 Ιανουαρίου 2024

1 Ιανουαρίου 2024

15 Νοεμβρίου 2023

Γλώσσες που ωμιλούντο, γύρω στο έτος 500 μ.Χ., στην Αν. Μεσόγειο.



8 Οκτωβρίου 2023

22 Απριλίου 2023

 

Σε λέω ή σου λέω; Ο Μπαμπινιώτης εξηγεί γιατί στη Θεσσαλονίκη λένε το σωστό

Καμία… τύψη δεν πρέπει να αισθάνεστε όσοι μάθατε να λέτε «σε λέω» ή «με είπες» και όχι «σου λέω» ή «μου είπες», σύμφωνα με τις γλωσσικές συνήθειες από τη Θεσσαλονίκη. 

Είναι ένα θέμα για το οποίο οι Θεσσαλονικείς δέχονται… bullying συχνά από τους Αθηναίους και όχι μόνο, άδικα όμως, όπως αναφέρει και ο γλωσσολόγος Γιώργος Μπαμπινιώτης.

16 Φεβρουαρίου 2023

22 Ιανουαρίου 2023

 Ύβρις, άτις, νέμεσις και τίσις…

 
Η ύβρις ήταν βασική αντίληψη της κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων. Όταν κάποιος, υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τη δύναμή του (σωματική [1], αλλά κυρίως πολιτική [2], στρατιωτική [3] και οικονομική[4]), συμπεριφερόταν με βίαιο, αλαζονικό και προσβλητικό τρόπο απέναντι στους άλλους, στους νόμους της πολιτείας και κυρίως απέναντι στον άγραφο θεϊκό νόμο -που επέβαλλαν όρια στην ανθρώπινη δράση-, θεωρούνταν ότι διέπραττε «ύβριν», δηλ. παρουσίαζε συμπεριφορά με την οποία επιχειρούσε να υπερβεί τη θνητή φύση του και να εξομοιωθεί με τους θεούς [5], με συνέπεια την προσβολή και τον εξοργισμό τους.

Η βίαια, αυθάδης και αλαζονική αυτή στάση/συμπεριφορά, που αποτελούσε για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο παραβίαση της ηθικής τάξης και απόπειρα ανατροπής της κοινωνικής ισορροπίας και γενικότερα της τάξης του κόσμου, πιστευόταν ότι (επαναλαμβανόμενη, και μάλιστα μετά από προειδοποιήσεις των ίδιων των θεών [6]) οδηγούσε τελικά στην πτώση και καταστροφή του «υβριστού»[7] ύβρις > υβρίζω > υβριστής).

8 Νοεμβρίου 2022

Ελληνική Γλώσσα

Γλωσσικός χάρτης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας γύρω στο 550 μ.Χ.


27 Οκτωβρίου 2022

15 Οκτωβρίου 2022

2 Ιουνίου 2022

14 Φεβρουαρίου 2022

14 Ιανουαρίου 2022

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΟΥ ΣΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΟΡΟΥ

 

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΟΥ ΣΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΟΡΟΥ
Κάποιοι γράφουν "ο σωρός του άτυχου άνδρα ανασύρθηκε από τα συντρίμμια", κάποιοι άλλοι "η σωρός..." και κάποιοι "η σορός...". Είναι και τα τρία λάθος. Η λέξη "σορός" αρχικώς σήμαινε το δοχείο, το αγγείο, στο οποίο έβαζαν για φύλαξη τα οστά ή τη στάχτη του νεκρού. Κατ' επέκταση, το φέρετρο. Ο κατασκευαστής φερέτρων ονομαζόταν "σοροπηγός" (σορός + πήγνυμι). Συνεκδοχικά έφτασε να σημαίνει το σώμα του νεκρού, αλλά το σώμα που "συμμετέχει" σε κηδεία, το φροντισμένο, το περιποιημένο σώμα. Άλλωστε η λέξη "κηδεία" σημαίνει φροντίδα. Προέρχεται από το "κήδομαι": φροντίζω, περιποιούμαι. (Εξ ου και κηδεμών.) Γι' αυτό λέμε "η κηδεία του (η φροντίδα του) θα γίνει ΑΠΟ ΤΟ (και όχι ΣΤΟ) Α' Νεκροταφείο.
Επομένως, το σώμα ενός ανθρώπου που ανασύρεται νεκρός από ατύχημα δεν είναι σορός, είναι πτώμα. Αν μας ενοχλεί η τραχύτητα της κυριολεξίας, μπορούμε να χρησιμοποιούμε περίφραση: το νεκρό σώμα. Όχι όμως "η σορός".

20 Σεπτεμβρίου 2021

 

Συνέβη, συνέβει ή συνέβηκε;

Το απρόσωπο ρήμα "συμβαίνει" διατηρεί στον παρατατικό και τον αόριστο την αρχαία του μορφή. Οπότε, λέμε και γράφουμε: "συνέβαινε" για τον παρατατικό και "συνέβη" για τον αόριστο. Οι τύποι "συνέβει" και "συνέβηκε" είναι εσφαλμένοι.

Συνέβη
Δεν έχουμε υποτακτική που πρέπει να γυρίσουμε το -η σε -ει.
Είναι οριστική αορίστου β .
Όμοια και τα: 
επιβαίνω (επέβη),
μεταβαίνω (μετέβη),
προβαίνω (προέβη),
υπερβαίνω (υπερέβη),
παραβαίνω (παρέβη) κτλ

7 Σεπτεμβρίου 2021

λουκούλλειο γεύμα

 

λουκούλλειο γεύμα


Για να περιγράψουμε ένα εξαιρετικά πλούσιο γεύμα, χρησιμοποιούμε τον προσδιορισμό «λουκούλλειο». Παροιμιώδες έχει μείνει και το όνομα Λούκουλλος για τους καλοφαγάδες.

Ο Λούκουλλος ήταν Ρωμαίος στρατηγός (1ος αιώνας π.Χ,), ονομαστός για την πολυφαγία και την καλοφαγία του, που οργάνωνε πλουσιοπάροχα δείπνα και συμπόσια.

10 Φεβρουαρίου 2021

Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας.

Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας.

09-02-2021

Το νησί της Κεφαλληνίας μπορεί να γιορτάζει αυτήν την μέρα με την αρχαιότερη (?) επιγραφική μαρτυρία που αφορά τους Κεφαλλήνες γραμμένη στην Ελληνική γλώσσα επάνω σε έναν χάλκινο δίσκο που είναι αφιερωμένος στους Διόσκουρους από κάποιον Κεφαλλήνα αθλητή της δισκοβολίας που έφερε το όνομα Εχσοΐδας (Εξοΐδας). [550-525 π.Χ].
Εχσοΐδα μ’ανέθεκε ΔιϜος ϙόροιν μεγάλοιο, χάλκεον hȏι νίκασε Κεφαλᾱνας μεγαθύμος


Ο Εξοΐδας με αφιέρωσε στους γιους (τους Διόσκουρους) του μεγάλου Δια, Χάλκινο (δίσκο) με τον οποίο νίκησε τους μεγάθυμους Κεφαλλήνες.
Exoidas dedicated me to the sons of mighty Zeus (the) bronze with which he overcame the great – hearted Kephallenians.

30 Ιανουαρίου 2021

Αρίστιππος ο Κυρηναίος - «βασιλικού κύνα»

Η τακτική του «βασιλικού κύνα», όπως ονομαζόταν ο Αρίστιππος ο Κυρηναίος. 

Αυτός ήταν ευνοούμενος του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου γι’ αυτό τον αποκαλούσαν «βασιλικό κύνα», δηλαδή σκυλί του βασιλιά. 

Ζήτησε κάποτε από τον ηγεμόνα ένα ρουσφέτι. Και επειδή δεν βρήκε ανταπόκριση έπεσε στα πόδια του και τον θερμοπαρακαλούσε. Έτσι έπραττε πάντα, όταν ζητούσε κάτι από τον αφέντη του. 

Κάποια φορά κέρδισε την χαριστική πράξη, μα όλοι τον λοιδορούσαν για την δουλοπρεπή συμπεριφορά του. Και ο φιλόσοφος απάντησε: «Ουκ εγώ αίτιος αλλά ο Διονύσιος ο εν τοις ποσί τας ακοάς έχων», δηλαδή, δεν φταίω εγώ, αλλά ο Διονύσιος που έχει τα αυτιά του στα πόδια. 

Κάποτε που τον έφτυσε ο τύραννος, είπε: «Εδώ οι ψαράδες γίνονται μούσκεμα για ένα ψάρι, εγώ τι θα πάθω αν ραντισθώ λίγο για κάτι πολύ μεγαλύτερο».

19 Ιανουαρίου 2021

"επικεφαλής" και "επί κεφαλής"

Το  "επικεφαλής" ή "επί κεφαλής" είναι επιρρηματική άκλιτη λέξη.


Πολλές φορές χρησιμοποιείται ως επίθετο σε -ης, που φυσικά είναι λάθος.

Φαρσί

 φαρσί 

"μιλάει απταίστους",

"τα λέει/τα ξέρει πάρα πολύ καλά, απ΄ έξω κι ανακατωτά"

Τούρκικη λέξη που σημαίνει "περσικά"

31 Δεκεμβρίου 2020

Σύγχυση (συγχέω) και σύγχιση (συγχίζω)

 Σύγχυση (συγχέω):

μπέρδεμα, ανακάτεμα, "νοητική" διαταραχή


Σύγχιση (συγχίζω):

ψυχική αναστάτωση, εκνευρισμός, ταραχή

5 Δεκεμβρίου 2020

Πανάκεια - πανδημία - επιδημία

 Μπαμπινιώτης: Οι ξένοι «πανάκεια» και «πανδημία», εμείς «Black Friday» και «click away»

04-12-2020

Αυτή τη φορά ο καθηγητής "χτύπησε" για τη λέξη "πανάκεια", που χρησιμοποιήθηκε από την βρετανική κυβέρνηση για την επιχείρηση για τα εμβόλια του κορωνοϊού.

«Πανάκεια. Οι ξένοι έπλασαν πρώτα, κατά τον γαλλικό ελληνογενή όρο ιpidιmie «επιδημία», το επίσης γαλλικό ελληνογενές pandιmie «πανδημία» [> αγγλ. pandemic].

Ας σημειωθεί ότι η λέξη πανδημία στην αρχαία Ελληνική είχε διαφορετική σημασία, σήμαινε «λαϊκή συνέλευση, σύναξη». Αργότερα (1540) υιοθέτησαν στην Αγγλική την λέξη panacea (< αρχ. ελληνικό πανάκεια) μέσω τού λατ. panacea.

1 Δεκεμβρίου 2020

ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΘΗ ΓΡΑΦΗ ΛΕΞΕΩΝ

 Στοιχεία συγκεντρωμένα από το λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη.

30 Νοεμβρίου 2020

Νοσταλγία

 Υπέροχη λέξη η νοσταλγία. 

Είναι σύνθετη, από τις ομηρικές «νόστος», που σημαίνει επιστροφή, και «άλγος», που σημαίνει πόνος. Και μπορεί αυτές οι δύο λέξεις να είναι ελληνικές, η «νοσταλγία» όμως είναι ξένη. Φτιάχτηκε το 1688 από τον Αλσατό φοιτητή της Ιατρικής Γιοχάνες Χόφερ, ο οποίος ήθελε να εξηγήσει αυτό που μέχρι τότε ονομαζόταν «ελβετική ασθένεια». 

Ήταν η μελαγχολία των Ελβετών μισθοφόρων που υπηρετούσαν τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο ΙΔ΄, όταν έλειπαν χρόνια από την πατρίδα τους. 

Κατόπιν, η νοσταλγία επεκτάθηκε και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές γλώσσες και ήρθε ως αντιδάνειο στην ελληνική.

26 Νοεμβρίου 2020

Ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Μπαμπινιώτης προτείνει αντί για τη χρήση των λέξεων:

"lockdown", 

"delivery" 

"take away" 

click away


 να χρησιμοποιούνται οι ελληνικές λέξεις:

"απαγορευτικό"

"τροφοδιανομή"

«(παραγγγελία) για το σπίτι»

 παράδοση εκτός / παραλαβή εκτός (καταστήματος [εννοείται])


ΚΟΥΡΙΕΡ → ταχυδιανομέας


ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΜΕ ΚΟΥΡΙΕΡ → ταχυδιανομές


20 Νοεμβρίου 2020

Εγκαταλειμμένος και εγκαταλελειμμένος

 Εγκαταλειμμένος και εγκαταλελειμμένος.


Μπορούμε να χρησιμοποιούμε και τα δύο!

Απλώς το δεύτερο είναι το λόγιο.

8 Νοεμβρίου 2020

"χαίρετε" - Επί τούτω - με ‘γεια - Ανέκαθεν

 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Σωστό: "χαίρετε"

Χρησιμοποιείται σαν τρόπος χαιρετισμού και δηλώνει ευχή: να χαίρεστε! Γι’ αυτό γράφεται με έψιλον κι όχι “χαίρεται”.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Προσοχή, όχι «επί τούτου» ούτε «εξεπιτούτου», που τα λέμε από συνήθεια και κοντεύουν να ενσωματωθούν στη γλώσσα μας.

Άρα το σωστό είναι: Επί τούτω, (επί + δοτική ενικού), σημαίνει γι’ αυτόν το σκοπό, για τη συγκεκριμένη περίπτωση

----------------------------------------------------------------------------------------------

Με γεια, δύο λέξεις, κι όχι μεγειά. Είναι ευχή και τη λέμε συνήθως όταν κάποιος κουρεύτηκε, «με ‘γεια το κούρεμα».

Βέβαια, μπορούμε να το πούμε και σ’ άλλες περιπτώσεις. Όπως όταν κάποιος αγοράσει ένα καινούριο ρούχο, αυτοκίνητο κ.τ.λ.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Η κατάληξη -θεν δείχνει κατεύθυνση και σημαίνει από, γι’ αυτό όλα τα επιρρήματα που τελειώνουν σε -θεν γράφονται χωρίς προθέσεις στην αρχή.

  • Σωστό: Ανέκαθεν ήσουν πεισματάρα.
  • Λάθος: Από ανέκαθεν ήσουν πεισματάρα.

Το ίδιο ισχύει και με τα επιρρήματαέμπροσθεν, όπισθεν, άνωθεν, κάτωθεν, έξωθεν, δεξιόθεν, εκατέρωθεν, πόθεν και μακρόθεν. Προσοχή όμως: δεν υπάρχει η λέξη «κοντόθεν». Μπορείς να πεις “από κοντά” και θα γίνεις απόλυτα κατανοητός!

--------------------------------------------------------------------------------------------------



6 Νοεμβρίου 2020

29 Οκτωβρίου 2020

Αρχαία Ελληνικά, η γλώσσα του μέλλοντος

29-10-2020 Ευγενία Μανωλίδου

Διάβασα με ενδιαφέρον το άρθρο του κ. Δήμου που δημοσιεύθηκε στην στήλη «Γνώμες» με ημερομηνία 17 Οκτωβρίου 2020. Θα μου επιτρέψετε μερικές παρατηρήσεις επ’ αυτού.


ιάβασα με ενδιαφέρον το άρθρο του κ. Δήμου που δημοσιεύθηκε στην στήλη «Γνώμες» με ημερομηνία 17 Οκτωβρίου 2020.

Θα μου επιτρέψετε μερικές παρατηρήσεις επ’ αυτού.

28 Οκτωβρίου 2020

TΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ

 Αριθμητικά επίθετα (απόλυτα, τακτικά, πολλαπλασιαστικά, αναλογικά)

Αριθμητικά ουσιαστικά (προσεγγιστικά, περιληπτικά)


ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Αριθμητικά επίθετα

Αριθμητικά ουσιαστικά

Απόλυτα

Τακτικά

Πολλαπλα-σιαστικά

Αναλογικά

Προσεγγιστικά

Περιληπτικά

-(τ)ος,-(τ)η, -(τ)ο

-πλός, -πλή,-πλό

-πλάσιος,-πλάσια, -πλάσιο

-αριά

-άδα

ένας,

πρώτος,

απλός,

δεκαριά,

δύο,

δεύτερος,

διπλός,

διπλάσιος,

δωδεκαριά

δυάδα,

τρία,

τρίτος,

τριπλός,

τριπλάσιος,

κτλ.

τριάδα,

τέσσερα

τέταρτος

τετραπλός

τετραπλάσιος

τετράδα

κτλ.

κτλ.

κτλ.

κτλ.

κτλ.

δώδεκα

δωδέκατος

δωδεκαπλός

δωδεκαπλάσιος

δωδεκάδα

κτλ.

κτλ.

κτλ.

κτλ.

κτλ.

Ορθογραφία

χαρά στο κουράγιο σου 

χαρά στην υπομονή σου 

χαρά στο πράγμα 

χαρά στο κατόρθωμα 

χαρά στον άντρα 

10 Ιουνίου 2020

Ονόματα στην αρχαία Μακεδονία

10 Ιουνίου 2020

Ο Μέγας Αλέξανδρος και οι Μακεδόνες: 100 λόγοι που αποδεικνύουν ότι ήταν Έλληνες

Στα Αρχαία Ελληνικά, Αλέξανδρος = αυτός που νικά / καταπολεμά τους (άλλους) άνδρες.
Προέρχεται από το ‘αλέξω’ το οποίο σημαίνει διώχνω, προστατεύω, εξ ου και αλεξικέραυνο, αλεξίπτωτο, αλεξίσφαιρο, αλεξίθραυσμο, αλεξήλιο και από το ‘ανήρ’(άνδρας), ενώ ο πατέρας του Φίλιππος = ‘αυτός που αγαπάει τα άλογα’, από το ‘φίλος’ και ‘ίππος’, δηλαδή ο φίλος του ίππου, του αλόγου. Επίσης, Μακεδονία σημαίνει η χώρα των ψηλών ανδρών, αφού Μακεδνός σημαίνει ψηλός και μακρύς. Όλα Ελληνικά ονόματα, με Ελληνική προέλευση και κοινή γλώσσα.

16 Φεβρουαρίου 2020

Χειρούργος ή χειρουργός;

Από τον Μπαμπινιώτη στο λεξικό του:

Το σωστό είναι το οξύτονο χειρουργός (λ. αρχαία) αφού όλα τα σύνθετα σου -ουργός (,-ο-εργός) τονίζονται στη λήγουσα: δημιουργός, οπλουργός, ξυλουργός, μηχανουργός, πυροτεχνουργός, υπουργός, σιδηρουργός, μουσουργός, δραματουργός, θαυματουργός, λειτουργός, υφαντουργός, αυτουργός, στιχουργός κ.ά. Σε -ούργος (παροξύοταν) σχηματίστηκαν μόνο τα (κακόσημα) κακούργος και πανούργος και, κατ' αυτά, το νεότ. ραδιούργος. Άρα χειρουργός, και όχι χειρούργος. Ας σημειωθεί ότι η λ. χειρουργός, πρωτού φτάσει να σημαίνει "τον γιατρό που επεμβαίνει χειρουργικώς" (από τον 1ο αι. μΧ.) σήμαινε "τον εργαζόμενο με τα χέρια, χειρωνακτικά", τον τεχνίτη και τον καλλιτέχνη.

19 Ιανουαρίου 2020

Τουρνουά – Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

© 2008 Νίκος Σαραντάκος

Προειδοποίηση: αν θέλετε απλώς να μάθετε ποια ελληνική λέξη είναι η ρίζα της λ. τουρνουά, η απάντηση είναι τόρνος. Και για να μην κάνω μισές δουλειές, οι απαντήσεις στην άσκηση 3 της σελίδας 12 του βιβλίου αρχαίων ελληνικών της Α’ Γυμνασίου είναι οι εξής:

τουρνουά από τη λ. τόρνος
τζίρος από τη λ. γύρος
φαντεζί από τη λ. φαντασία (αυτό ήταν εύκολο)
παρλάρω από τη λ. παραβολή (δείτε εδώ για περισσότερα)
πιάτσα από τη λ. πλατεία (ή μάλλον από το πλατεία οδός)
σκιτσάρω από καμιά λέξη· είναι λάθος του βιβλίου ή μάλλον λάθος του Λεξικού Μπαμπινιώτη· αλλά η λέξη την οποία εννοούν, είναι η λέξη σχέδιος (ή, πιο απλά, σχέδιον).

18 Νοεμβρίου 2019

Περηφάνια ή περηφάνεια;

Περηφάνια ή περηφάνεια;

Η λέξη περηφάνια προέρχεται από το επίθετο περήφανος και ως εκ τούτου γράφεται με την κατάληξη -ια.

περηφάνια < περήφανος + -ια

Η γραφή περηφάνεια είναι λανθασμένη κι έχει προκύψει από σύγχυση με το λόγιο υπερηφάνεια.

Η λόγια λέξη υπερηφάνεια γράφεται με την κατάληξη -εια, γιατί προέρχεται από το ρήμα υπερηφανεύομαι.

υπερηφάνεια < υπερηφανεύομαι + -εια

Αποστόλης Ζυμβραγάκης
Φιλόλογος

24 Φεβρουαρίου 2019

Πάρθιο βέλος,

ΠΑΡΘΙΟΣ ΒΕΛΟΣ


Οι Πάρθιοι , ήταν λαός ασιατικός , από την Κασπία θάλασσα και ήταν φημισμένοι τοξότες πάνω από τ`άλογο , ξεχωριστά επικίνδυνοι στην μάχη , όταν κάνοντας πως φεύγουν , έριχναν στον εχθρό τα βέλη τους. η φράση λέγεται για επίθεση , επίκριση , κάτι δυσάρεστο , που γίνεται την τελευταία στιγμή .

21 Νοεμβρίου 2018

Γιατί είναι σπουδαία τα λάχανα; Τι δουλειά έχουν οι κουτσοί στον Άγιο Παντελεήμονα; Ποιος ήταν ο Κουτρούλης που έκανε πάταγο με το γάμο του;


ΑΛΛΑΞΕ Ο ΜΑΝΩΛΙΟΣ ΚΑΙ ΕΒΑΛΕ ΤΑ ΡΟΥΧΑ ΤΟΥ ΑΛΛΙΩΣ
Στους χρόνους του Όθωνα, υπήρχε ένας γνωστός κουρελιάρης τύπος: Ο Μανώλης Μπατίνος. Δεν υπήρχε κανείς στην Αθήνα που να μην τον γνωρίζει, μα και να μην τον συμπαθεί. Οι κάτοικοι του έδιναν συχνά κανένα παντελόνι ή κανένα σακάκι, αλλά αυτός δεν καταδέχονταν να τα πάρει, γιατί δεν ήταν ζητιάνος. Ήταν ποιητής, ρήτορας και φιλόσοφος (έτσι πίστευε).
Στεκόταν σε μια πλατεία και αράδιαζε ότι του κατέβαινε. Κάποτε λοιπόν έτυχε να περάσει από εκεί ο Ιωάννης Κωλέττης. Ο Μανώλης Μπατίνος τον πλησίασε και τον ρώτησε, αν έχει το δικαίωμα να βγάλει λόγο στη Βουλή. Ο Κωλέττης του είπε ότι θα του έδινε ευχαρίστως άδεια αν πετούσε από πάνω του τα παλιόρουχα που φορούσε κι έβαζε άλλα.
Την άλλη μέρα ο Μανώλης παρουσιάστηκε στην πλατεία με τα ίδια ρούχα, αλλά τα είχε γυρίσει ανάποδα και φορούσε τα μέσα έξω.

9 Νοεμβρίου 2018

Πόσες και ποιες οι ελληνικές επιγραφές στο εξωτερικό που μας κάνουν περήφανους

09-11-2018

Ας δούμε ορισμένες από αυτές τις ελληνικές επιγραφές:
-Το έμβλημα της 300ης σειράς των «βατραχιών» της Αμερικής (US NAVY SEALS), είναι Ελληνικό :CLASS 300 ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ!
-Στο πανεπιστήμιο του Τέξας υπάρχει ένα από τα σημαντικότερα αποφθέγματα του Δημόκριτου : «…. Βούλεσθαι μᾶλλον μίαν εὑρεῖν αἰτιολογίαν ἢ τὴν Περσῶν οἱ βασιλεί αν γενέσθαι…», (προτιμούσε να βρει μία ερμηνεία «για ένα φαινόμενο», παρά να γίνει δικό του το βασίλειο της Περσίας).

3 Νοεμβρίου 2018

Γλείφω ή γλύφω;
Γλείφω το παγωτό, «λείχω» στα αρχαία (εξού και τα: γλειφιτζούρι, γλείψιμο, γλείφτης) και γλύφω την πέτρα, δηλαδή την σκαλίζω (εξού και τα: γλύπτης, γλυφίδα, οδοντογλυφίδα). Αρκετοί, όμως, αγνοούν τη λέξη «γλύφω» και τη θεωρούν λάθος έχοντας στο μυαλό τους μόνο τη λέξη «γλείφω», ή το αντίθετο. Γλωσσικά μπερδέματα!
Ειρωνεία ή ειρωνία;

6 Σεπτεμβρίου 2018

100 Λόγοι που αποδεικνύουν ότι οι ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΗΤΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ!

Στα Αρχαία Ελληνικά, Αλέξανδρος = αυτός που νικά / καταπολεμά τους (άλλους) άνδρες. Προέρχεται από το ‘αλέξω’ το οποίο σημαίνει διώχνω, προστατεύω, εξ ου και αλεξικέραυνο, αλεξίπτωτο, αλεξίσφαιρο, αλεξίθραυσμο, αλεξήλιο και από το ‘ανήρ’(άνδρας), ενώ ο πατέρας του Φίλιππος = ‘αυτός που αγαπάει τα άλογα’, από το ‘φίλος’ και ‘ίππος’, δηλαδή ο φίλος του ίππου, του…αλόγου. Επίσης, Μακεδονία σημαίνει η χώρα των ψηλών ανδρών, αφού Μακεδνός σημαίνει ψηλός και μακρύς. Όλα Ελληνικά ονόματα, με Ελληνική προέλευση και κοινή γλώσσα.
Αφορμή για αυτό το άρθρο αποτέλεσε η συζήτηση που είχα με έναν Σκοπιανό τουρίστα στη Λεπτοκαρυά. Ούτε λίγο ούτε πολύ προσπαθούσε να μου δείξει ότι αυτός είναι απόγονος των Αρχαίων Μακεδόνων κτλ. Όταν η συζήτηση πήγε στη γλώσσα τους (όπου και πάλι προσπαθούσε να με πείσει ότι η δική τους Γλώσσα προέρχεται από τη Γλώσσα των Μακεδόνων), τον ρώτησα τι σημαίνουν τα ονόματα των Μακεδόνων και από πού προέρχονται και εκεί τα βρήκε σκούρα. Δυστυχώς γι’ αυτόν, ως γλωσσολόγος γνωρίζω κάτι περισσότερο από αυτόν.

Δημοφιλείς αναρτήσεις